भक्तपुर, १० बैशाख : सूर्यविनायक नगरपालिका–८ सिपाडोलस्थि ऐतिहासिक बोकाचो गढीँ अचेल आन्तरिक पर्यटकको रोजाईको गन्तव्य बन्न थालेको छ । पाँचवर्ष अगाडिसम्म निकै ओझेलमा परेको यो गढीँ जनप्रतिनिधिको आगमनसँगै यसले स्वरुप फेरिए पछि अचेल आन्तरिक गन्तव्य बन्न थालेको हो ।

पृथ्वीनारायण शाहले नेपाल एकीकरण गर्ने क्रममा भक्तपुर आक्रमण गर्नु अगाडि बंकर बनाएर बसेको २१०० फिट माथिको उचाइमा रहेको यो गढीँमा वडाध्यक्ष किरण थापाले सडकनै निर्माण गरिदिए पछि भने अहिले आन्तरिक पर्यटकको ओइरो लाग्न थालेको हो । सडक एवं पूर्वाधारको बिकाससँगै आन्तरिक पर्यटकको आगमन बढेपछि यहाँका बासिन्दाको आम्दानीको श्रोतसमेत बढेको छभने स्थानीयस्तरमै रोजगारीको अवसरहरु जुट्न थालेका छन् ।

पाँचवर्ष अगाडिसम्म पैदल हिड्ने सजिलो गोरेटो बाटो समेत नभएर जंगलको ठाडो बाटो हिड्नु पर्ने यहाँका अधिकांश लामा बस्तीका बासिन्दा यतिखेर भने ६ मिटर फराकिलो सडकमा हुइकिन पाए पछि दंग पर्न थालेका छन् ।

नेपाल एकीकरणको क्रममा भक्तपुर आक्रमण गर्नु अगाडि पृथ्वीनारायण शाहले यहाँको आशापुरेश्वर महादेव मन्दिरमा दर्शन गरि बोकाचो गढीमा आएर बंकर बनाएर बसी भक्तपुृरलाई हेर्दै यहाँको आक्रमणको योजना बनाएर भक्तपुरमाथि विजयी हासिल गरेकोे ऐतिहासिक कथन रहेको वडाध्यक्ष किरण थापा बताउनु हुन्छ ।

उहाँले भन्नुभयो, “विगतमा यो ठाउँ निकै ओझेलमा परेको थियो, यो रमणीय ठाउँ जहाँबाट सिंगो भक्तपुरमात्र नभई, उपत्यका र हिमाली दृश्यहरु देख्न सकिन्छ । यो ऐतिहासिक ठाउँ भएपनि निकै ओझेलमा परेको ठाउँलाई हामी आएपछि गढीँसम्म आइपुग्ने सडक निर्माण गर्न सफल भयौँ, अहिले टावर बनिसक्यो, मन्दिर बन्दैछ ।”

बोकाचो गढीँमा वडाले सडक पुर्याए पछि नेपाली सेनाले टावर बनाइदिएको छ । गढीँ आफैमा टावर हो, त्यसमाथि पनि सेनाले टावर बनाइदिए पछि उपत्यकाको मनोरम दृश्य छर्लङ्ग देखिने भएपछि आन्तरिक पर्यटकको आगमन बढेको हो । शनिवार यहाँ निकै भीड लाग्ने गरेको छ । नगरपालिकाले टावर नजिकै बिन्ध्यवासिनी मन्दिर निर्माण गरिरहेको छ । वडाले यो ठाउँलाई पिकनिक स्पोर्टका रुपमा विकास गरेको र नगरपालिकाको लगानीमा सार्वजनिक शौचालय निर्माण गरेको छ । यहाँ अझै धेरै पूर्वाधार निर्माण गर्न बाँकी रहेको वडाध्यक्ष थापाले बताउनु भयो ।

वडाध्यक्ष थापाले भन्नुभयो, “गढीको भित्र रहेको बंकर अहिले पुरिएको छ । यो उत्खनन्को पर्खाइमा छ, ऐतिहासिक एवं पुरातात्विक सम्पदा जथाभावी उत्खनन गर्नु पनि भएन, नेपाली सेनाले उत्खनन् गर्ने कुरा गरिरहेको छ, पुरातत्व विभागले उत्खनन्मा पक्कै ध्यान दिनु पर्ने आवश्यकता छ ।” बंकर माथि पुराना र ऐतिहासिक इँटा तथा ढुङ्गाहरु अहिले पनि भेटिन्छन् । यसको संरक्षण आवश्यक रहेको छ । नगरपालिकाले संरक्षणको योजना बनाइ रहेको उहाँ बताउनु हुन्छ ।

तत्कालिन जिल्ला विकास समितिको सदस्य हुँदा थापाकै पहलमा सडक निर्माण गरेर सिपाडोल, पाटी भञ्याङमा सडक उद्घाटनको क्रममा पहिलो पटक गाडी जादा गाडीलाई समेत फूलमालाले स्वागत गरेको यो ठाउँमा अहिले पक्की सडकहरु बनेका छन् ।
सिपाडोलमा रु. ३ करोड ५० लाखको लागतमा घ्याम्पे डाँडाबाट पाटी भञ्याङ, आशापुरी, कुशादेवी ६ किलोमिटर सडक, रु. ५० लाखको लागतमा घ्याम्पेडाँडा रानीकोट सडक, पाटी भञ्याङबाट बोकाचो गढीसम्म जान सडकको नयाँ ट्रयाक खोल्दै नालीसहितको सडक निर्माण गर्न सफल भएपछि स्थानीयको मुहार सधै हास्न थालेको छ ।

लामा बस्तीले भरिएको यो ठाउँका स्थानीय सन्तबहादुर तामाङ्ले यो ठाउँको मुहार फेरिएला र यहाँको बस्तीमा खुसी आउँला भन्ने भन्ने सोच्नै नसोचे पछि जनप्रतिनिधि आएपछि यो ठाउँले मुहार फेरेको बताउनु भयो । उहाँले भन्नुभयो, “बोकाचो गढीँको केही प्रचार थिएन, यहाँ बाहिरबाट मान्छे आउदैनथे, बरु मकै, कोदो, आलू खान बदेँल आउथे, हिड्ने फराकिलो बाटो थिएन, भारी बोकेर साधुरो उकालो बाटो हिड्नु पर्दा टाउँकोबाट मात्रै हैन, पैतालाबाट पनि पसिना आउँथ्यो, हेर्दा हेर्दै पाँच वर्षमै यहाँको मुहार फेरियो, हाम्रो अनुहारमा खुसी लिएर आयो ।”

वडाअध्यक्ष थापाको पहल र बजेट व्यबस्थापनमा सडक बनेपछि अहिले आम्दानीको श्रोत बढ्न थालेको यहाँका बासिन्दा बताउँछन् । स्थानीय कूलबहादुर तामाङ अचेल यहाँ रमाउन, यहाँको लोकल कुखुरासँग ढिडो खान टाढाबाट मानिसहरु आउँने क्रम बढेको, चिया, खाजाहरु बिक्री हुन थालेकाले स्थानीयमा आम्दानीको श्रोत गाउँमै आउन थालेको बताउनु हुन्छ ।

त्यसैगरि डोलेश्वरबाट मालीगाउँ जाने र काक्राबारीजाने चार किमि सडक बनेपछि ओझेलमा परेको मालीगाउँ समेत पर्यटकीय गन्तव्य बनेको छ । माली गाउँमा होटलहरु खुल्न थालेको, आन्तरिक पर्यटकको आगमन बढेको वडाध्यक्ष थापा बताउनु हुन्छ । रानीकोटका दीपक सापकोटा रानीकोट, पाटी भञ्याङ, काभ्रेको कुसादेवी जोड्ने सडक, बोकाचो गढी जाने सडक, मालीगाउँ काक्राबारी जाने सडक बनेसँगै पिछडिएको यहाँको बस्तीको मुहारमा खुसी आएको बताउनु हुन्छ ।