काठमाडौं, १३ भदौ । त्रिभुवन विमानस्थलबाट अवैध रुपमा सुन लुकाएर ल्याउने गिरोहसँग साँठगाँठ रहेको आरोपमा पक्राउ परेका राहुल महरामाथि छानबिन गर्न पाँच दिन म्याद थप भएको छ।
बुधबार काठमाडौं जिल्ला अदालतले महरालालाई पाँच दिन हिरासतमा राखेर अनुसन्धान गर्न प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सिआइबी) लाई अनुमति दिएको हो।
नेकपा नेकपा माओवादी केन्द्रका उपाध्यक्ष कृष्णबहादुर महराका छोरा राहुललाई प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सिआइबी) ले आज दिउँसो पक्राउ गरेको थियो। उनीविरूद्ध संगठित अपराधमा मुद्दा चल्ने भएको छ।
पूर्व सभामुख एवं नेकपा (माओवादी केन्द्र)का उपाध्यक्ष कृष्णबहादुर महराका छोरा राहुलको सम्बन्ध साढे ६० किलोग्राम सुन तस्करीको गिरोहसँग पनि देखिएको छ। भेप भनिने विद्युतीय चुरोटभित्र लुकाएर ल्याएको सुन तस्करीमा सामेल देखिएको आरोपमा प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो (सीआईबी)ले भदौ १२ मा राहुललाई पक्राउ गरेको हो। भेप प्रकरणमा अनुसन्धानका लागि पक्राउ गरेको औपचारिक जानकारी दिए पनि उनको संलग्नता पछिल्लो सुन तस्करीमा पनि देखिएको प्रमाण सीआईबीले भेटाएको छ।
सीआईबी स्रोतका अनुसार पछिल्लो सुन तस्करीमा संलग्न भएको आरोपमा पक्राउ परेका व्यापारी रमेश बस्नेतसँग राहुलको बाक्लो कुराकानी हुने गरेको देखिएको छ। रमेशलाई पनि सीआईबीले भदौ १२ मै पक्राउ गरेको छ। उनले प्रहरी समक्ष आफूलाई चीनबाट फलफूल आयात गर्ने व्यापारीको रुपमा परिचय दिएका छन्। “हामी रमेश फलफूल व्यापारी मात्र हुन् भन्नेमा ढुक्क छैनौं,” अनुसन्धानमा संलग्न एक प्रहरी भन्छन्।
अर्का, आरोपित किशोर बस्नेत पक्राउ परेपछि रमेश अनुसन्धानमा तानिएका हुन्। रमेश र किशोरको बाक्लो सम्पर्क देखिएको प्रहरीको भनाइ छ। साढे ६० किलो सुनको अवैध कारोबारको नेपालस्थित व्यवस्थापन गर्ने चिनियाँ मूलका तिब्बती नागरिक दावा छिरिङको मूल सहयोगीको भूमिकामा देखिएपछि दोलखाका किशोरलाई पक्राउ गरिएको हो।
किशोरको चीन, कम्बोडियामा समेत आउजाउ भएको देखिएको छ। कम्बोडियामा प्रहरीले अपरेशन गरेपछि चिनियाँ आपराधिक गिरोह २०७५ सालतिर नेपाल छिरेको थियो। नेपाल छिराउने ‘अजेन्ट’ उनै दावा रहेको प्रहरी अभिलेख छ। “रमेशको राहुल र अमला रोकासँग बाक्लो सम्बन्ध रहेको देखिन्छ,” सीआईबी स्रोतले हिमालखबरसँग भन्यो, “हामी प्राविधिक विश्लेषण गरिरहेका छौं।”
अमला दावाकी श्रीमति हुन्। दावा पक्राउ पर्ने वितिक्कै अमला सम्पर्कविहीन भएकी छन्। भारतीय प्रहरीको समन्वयमा पक्राउ परेका किशोरको समेत अमलासँग सम्बन्ध देखिएको प्रहरीको भनाइ छ। प्रारम्भिक सूचनाअनुसार, सुन गाल्ने मेसिन अमलाले व्यवस्था गरिदिएकी हुन्। यसको मौखिक सूचना प्रहरीलाई किशोरले दिए पनि बरामद मेसिन त्यही भए/नभएको यकिन हुन भने बाँकी नै छ।
राजस्व अनुसन्धान विभागले टोखामा छापा मार्दा सुन गाल्ने दुई वटा मेसिन बरामद गरेको थियो। “त्यही मेसिन हो वा होइन भन्नेबारे ‘भेरिफाई’ भइरहेको छ,” सीआईबी स्रोतले भन्यो।
भेप प्रकरणमै तस्कर गिरोहसँग सम्पर्क देखिएका भन्सार अजेन्ट तथा अधिवक्ता खुवाप्रसाद न्यौपानेसँग समेत राहुलको सम्बन्ध देखिएको थियो। न्यौपानेको दावासँग समेत फोन सम्पर्क भएको खुलेको छ। यसले समेत राहुलको यो गिरोहसँग गहिरो साइनो रहेको पुष्टि गर्ने अनुसन्धानमा संलग्न प्रहरीको भनाइ छ।
एक महीनामै राहुलले फेरे चार वटा मोबाइल
भेपभित्र लुकाएर ल्याएको नौ किलो सुन त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमै रोकिएपछि छुटाउन सक्रिय भएका थिए, राहुल। छोरा मात्र होइन, बाउ कृष्णबहादुर महरा समेत सुन छुटाउन पहल गरेको भेटिएकाले अनुसन्धानको दायरामा छन्।
यसअघि महराको सुन ल्याउने समूहका दाओजिन वाङ र लुईसँग समेत सम्बन्ध देखिएको थियो। तर, त्यतिवेला प्रहरीले अनुसन्धानको दायरामै ल्याएन।
यो विषय सार्वजनिक भए लगत्तै राहुलले मोबाइल फोनको सेट र सिम नै परिवर्तन गर्न थालेको अनुसन्धानबाट खुलेको छ। साढे ६० किलो सुन तस्करी प्रकरण बाहिरिएपछि त सेट र सिम फेर्ने राहुलको आदत जस्तै बनेको देखिएको छ। यही भएर एक सातादेखि राहुलको मोबाइल ट्रयाक गर्दा समेत प्रहरीले भेउ पाउन सकेको थिएन। “हामीले पक्राउ गर्दा ‘ट्रयाक’ गरेको चौथो सेट रहेछ,” सीआईबीका एक अधिकृतले भन्छन्, “फोन फेरिरहेकाले राहुलले प्राविधिक प्रमाण नष्ट गरेको हुनसक्छ।”
फरेन्सिक परीक्षणबाट मात्रै धेरै कुरा खुल्ने प्रहरीको अपेक्षा छ। यो समूहका सदस्यबीच ‘वीच्याट’मा कुराकानी हुने गरेकाले प्राविधिक र भाषागत समस्याले धेरै तथ्य खुल्न बाँकी रहेको अनुसन्धानमा संलग्न प्रहरीको भनाइ छ।
गत साउन ३ गते त्रिभुनव अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल भन्सार कार्यालयबाट जाँच पासपछि बाहिरिएको सुन राजस्व अनुसन्धान विभागले जफत गरेको थियो। १५ दिनभन्दा बढी विभागले नै अनुसन्धान गरेर संगठित प्रकृतिको अपराध देखिएको भन्दै सीआईबीलाई जिम्मा लगाएको थियो।
त्यसयता यो गिरोहमा सामेल भएको आरोपमा २४ जना पक्राउ परेका छन्। दावा पक्राउ परेकामध्ये सबैभन्दा उपल्लो तहका आरोपित हुन्। राहुलले राजनीतिक र प्रशासनिक ‘लाइन’ मिलाइदिने भूमिका पाएको प्रहरीको दाबी छ।
यो समूहले चीन, हङकङ, दुबईबाट सुन नेपाल ल्याएर भारतीय बजारमा आपूर्ति गर्दै आएको प्रहरीको अनुसन्धानमा देखिएको छ। धेरै मुनाफा हुने भएकाले भन्सार छलेर सुन नेपाल हुँदै भारतीय बजार पुर्याउने आपराधिक समूह सक्रिय छ। पछिल्लो समय भने विद्युतीय सामग्रीभित्र लुकाएर ल्याएको सुन नेपालमा पगालेर भारत पुर्याउने शैली तस्कर समूहले अपनाउँदै आएको थियो।
दावाको समूह चिनियाँ आपराधिक गिरोहलाई नेपाल ल्याउने र नेपाल भित्राएर अवैध सुन व्यवस्थापन गरिदिने भूमिकामा देखिएको खुलेको छ। तर, अझै पनि तस्करीको सुनमा लगानी चिनियाँको मात्रै छ वा भारतीय व्यापारी पनि संलग्न छन् भन्ने खुलिसकेको छैन।
विगतमा भने भारतीय व्यापारीले रकम जम्मा गरेर सुन तस्करीका लागि कोष खडा गर्ने गरेका थिए। त्यसमा केही नेपाली व्यापारी पनि मिसिन्थे। प्रहरीले तस्कर गिरोहको उपल्लो तह छिचोल्न नसकेकाले यो पाटो खुल्न सकेको छैन।
संगठित अपराध र सुन तस्करीको अनुसन्धानको ६० दिने म्याद अन्तिम चरणमा पुगेकाले गिरोहको जालो छिचोल्न प्रहरीलाई दबाब छ। त्यसमाथि सत्तारुढ दलकै पदाधिकारी र पारिवारिक सदस्य समेत मुछिएकाले अनुसन्धान झनै पेचिलो बन्ने देखिन्छ।
माओवादी नेता महरा चिनियाँ व्यापारीसँगको सम्बन्धनले यसअघि पनि विवादमा आएका थिए। उनले चुनाव जित्न चिनियाँ व्यापारीसँग ५० करोड रुपैयाँ मागेको अडिओ सार्वजनिक भएको थियो। त्यतिवेला माओवादी तथा राज्यबाट कुनै छानबिन पनि नहुँदा जोगिएका महरा अहिले भने सुन तस्करीजस्तो जघन्य र संगठित गिरोहका लागि काम गरेको आरोप खेपिरहेका छन्। जसमा छोरा राहुल पक्राउ परेका छन् भने उनी पनि अुनसन्धानको घेरामा छन्।