आज दाम चढाएर श्रेष्ठ भन्नुहुन्छ, ‘जिब्रो छेडी महाद्धिप बोकेर बोडे शहर घुम्न दुई गतेको प्रतिक्षामा छु’
भक्तपुर, २७ चैत : मध्यपुरथिमि नगरपालिका बोडेमा हरेक नयाँ वर्षको बैशाख २ गते मनाइने विश्व प्रसिद्ध ‘जिब्रो छेड्ने जात्रा’ मा यसवर्ष पहिलो पटक बोडेका २७ वर्षीय सुजन बाग श्रेष्ठले जिब्रो छेडाएर जात्रालाई निरन्तरता दिने भएका छन् ।
आज श्रेष्ठले नाय पमाको घरमा पुगेर चार दाम चढाएर सगुन दिएर जिब्रो छेड्ने पक्का गर्नुका साथै आजबाट ब्रत प्रारम्भ गरेको छ ।
श्रेष्ठले जात्राका नाय पमाः जलकृष्ण पिला श्रेष्ठ, अर्का पमा माइला भासिको श्रेष्ठ, कर्मी नाय कृष्णचन्द्र वाग श्रेष्ठ, बुद्धिबहादुर खड्गी, श्याम कृष्ण खड्गीलाई चार दाम चढाएर सुगन दिई जात्रामा जिब्रो छेड्ने पक्का गर्नु भएको हो ।
नवौँ पटक बोडेका ५० वर्षीय बुद्धकृष्ण वागं श्रेष्ठको कान्छो छोरा सुजनले यस वर्ष जिब्रो छेडाउने भए पछि चार दशक यो परिवारले जिब्रो छेडाउदा पुस्तान्तरण भएको छ । कृष्णचन्द्र बाग श्रेष्ठले १२ पटक जिब्रो छेडाए पछि उहाँका भाई बुद्धकृष्ण बाग श्रेष्ठ नौ पटक जिब्रो छेडाएर जात्रालाई निरन्तरता दिएकोमा यस वर्ष बुद्धकृष्णका कान्छो छोराले पहिलो पटक जिब्रो छेडाएर जात्रालाई पुस्तान्तरणका रुपमा अगाडि बढाउने भएका छन् ।
बुद्धकृष्णले भन्नुभयो, “मानवीय सेवा र कला संस्कृतिको संरक्षणमा लाग्दै आएको मैले यस गतवर्षसम्म नवौँ पटक जिब्रो छेडाए, मेरो दाजूले १२ पटक जिब्रो छेडाउनु भयो । यसवर्ष मेरो कान्छो छोराले जिब्रो छेडाउन आज चारदाम चढाएर पक्का गरेको छ, विश्व प्रसिद्ध यो जात्रा, यहाँको कला, संस्कृतिलाई अब मेरो छोरा जस्ता अरु यहाँका युवा पुस्ताले जोगाउनु पर्छ । जात्रा लोप हुन दिनु हुदैन ।”
आज चार दाम चढाए पछि जिब्रो छेड्ने व्यक्तिले अशुद्ध व्यक्तिलाई छुन नहुने, महिलालाई छुन नहुने, जूठो, सुतक परेको व्यक्तिलाई छुन नहुने, जुठो, नून खान नहुने बोडे देश छाडेर बाहिर जान नहुने उहाँले बताउनु भयो । जिब्रो छेड्ने व्यक्तिले तीनदिन अघिदेखि भने केही नखाई व्रत बस्नुपर्छ । जिब्रो छेड्न तयार भएका युवा सुजनले आफू सानैदेखि बुबाले जिब्रो छेडेर जाा चलाएको हेर्दै आएको बताउदै जात्रालार्य जोगाउन आफूले यसवर्ष जिब्रो छेडन तयार भएको बताउनु भयो ।
उहाँले भन्नुभयो, “बुबाले जिब्रो छेडाउदा म संगै हुन्थे, उहाँले जात्रा, कला, संस्कृतिलाई जोगाएको देखेर मलाई पनि मनमा इच्छा जाग्यो र आँट आयो, म दुई वर्षदेखिनै जिब्रो छेड्न तयार थिए, यसवर्ष जुर्यो, मनमा डर छैन, दुई गते कहिले आउँला र जिब्रो छेडाएर महाद्धिप बोकेर बोडे देश घुमौला भनेर प्रतिक्षामा छु ।” उहाँले युवाहलेनै संस्कृति बचाउनु पर्छ भन्ने सन्देश दिन र हरेक वर्ष जिब्रो छेडाउन युवाहरु तयार हुनु पर्छ भन्ने सन्देश दिन जिब्रो छेडाउन लागेको बताउनुभयो ।
छोरोको रहरकोबारेमा भन्नुभयो बुद्धकृष्णले भन्नुभयो, “मैले जिब्रो छेडाउदा सानैदेखि छोरा संँगै हुन्थ्यो, यो जात्रा जोगाउनु पर्छ, यो जात्रा नभए बोडेको पहिचान मेटिन्छ भन्ने मलाई मात्र होइन मेरो छोरालाई पनि लाग्यो, त्यसैले यसवर्ष उसले जिब्रो छेडाएर जात्रालाई निरन्तरता दिदै छ, बोडेको संस्कृति जोगाउन अब हरेक वर्ष बोडेका युवाहरु तयार हुनुपर्छ ।”
जात्राका दिन व्रत बस्नेले जिब्रो छेड्नु अघि शक्ति प्राप्त होस् भन्ने कामनासहित बोडे क्षेत्रका विभिन्न देवीदेवताको पूजाआजा गर्ने र प्राचीन पाँचो गणेश मन्दिर परिसरमा हजारौं भक्तजनहरुको उपस्थितिमा जिब्रो छेड्ने प्रचलन छ । जिब्रो छेडिसकेपछि ती व्यक्तिले अर्धचन्द्राकार महादीप बोकेर बोडे शहर परिक्रमा गर्ने र बोडेकै महालक्ष्मी मन्दिरको परिक्रमापछि उक्त सुइरो जिब्रोबाट झिकेर महालक्ष्मी मन्दिरमै ठोकेर घाउँमा महालक्ष्मी मन्दिरको माटो लगाउने प्रचलन छ ।
हालसम्म १२ जनाबाट निरन्तर १०८ वर्ष जिब्रो छेड्का छन् । अहिलेसम्म वि.स. १९६९ देखि १९९० सम्म हर्कनरसिंह बासँश्रेष्ठले २२ पटक, वि.स. १९९१ देखि २०२२ सम्म बेखानारायण हायश्रेष्ठ ३२ पटक, २०२३ मा हरिदेव किलाश्रेष्ठले एक, २०२४ देखि २०२६ सम्म हरि भासिंक श्रेष्ठले तीन, २०२७ र २०२८ मा इन्द्र बाटा श्रेष्ठले दुई, २०२९ देखि २०३१ सम्म हर्केश्वर ब्याँ श्रेष्ठले तीन, २०३२ देखि २०३८ सम्म चन्द्रसेन द्यों श्रेष्ठले सात, २०३९ देखि २०४६ सम्म दीलकुमार खपे श्रेष्ठले सात, २०४७ मा मुनि घों श्रेष्ठले एक, २०४८ मा धर्मराज बलाय श्रेष्ठले एक, २०४९ देखि २०६० सम्म कृष्णचन्द्र बाग श्रेष्ठले १२ पटक, बुद्धकृष्ण बाग श्रेष्ठले २०६१ देखि २०६४ सम्म तथा २०७३, २०७५, २०७६, २०७८ गरि नौ पटक, जुजुभाई बासँ श्रेष्ठले २०६५ देखि २०७२ सम्म आठ पटक जिब्रो छेडाएर जात्रालाई निरन्तरता दिदै आएका थिए ।